Cytologia to badanie przesiewowe, które pomaga chronić Twoje zdrowie. Jeśli nie wiesz dlaczego jeszcze cytologia jest tak ważna i jak przygotować się do badania – zajrzyj tutaj! Wykonałaś już cytologię? Słuszna decyzja. Hmm, teraz jednak stoisz z wynikiem w ręku i zastanawiasz się, co to wszystko znaczy…

Zacznijmy od tego, że wyniki cytologii mogą zostać oznaczone w dwojaki sposób: albo w pięciostopniowej skali Papanicolau (ostatnio coraz rzadziej stosowana) lub według skali Bethesda. Ale o co w tym wszystkim chodzi?

Skala Papanicolau

Jest to skala, która powoli wychodzi już z użycia, jednak wiele ośrodków nadal z niej korzysta. Skala służy do oceny wymazów cytologicznych. Wyróżniamy 5 stopni:

• stopień I – w rozmazie stwierdza się prawidłowe komórki, w zależności od fazy cyklu można zaobserwować niewielką ilość krwinek białych – stan taki nie jest powodem do niepokoju; wynik należy powtórzyć za jakiś czas, zgodnie z zaleceniem lekarza ginekologa
• stopień II – wynik również nie jest powodem do niepokoju, w organizmie toczy się stan zapalny, który wyraża się zmianami w komórkach, zwiększoną ilością białych krwinek i limfocytów, wynik taki może świadczyć również o zmianach wstecznych u kobiet dojrzałych – stan taki nie jest powodem do niepokoju, jednak wymaga leczenia przeciwzapalnego lub leczenia estrogenami u dojrzałych kobiet; wynik należy powtórzyć za jakiś czas, zgodnie z zaleceniem lekarza ginekologa
• stopień III – wynik taki potwierdza nam obecność komórek dysplastycznych, czyli nieprawidłowych (stosuje się wtedy określenia dysplazji małego, średniego i dużego stopnia – w zależności od stopnia zaawansowania i ilości komórek zmienionych) – wynik taki może świadczyć o stanie przedrakowym, obecności komórek zapalnych lub zakażeniu wirusowym np. zakażenie wirusem HPV, który jest odpowiedzialny za występowanie raka szyjki macicy; wynik stopnia III jest sygnałem alarmującym, jednak o dalszym postępowaniu zadecyduje lekarz – najprawdopodobniej pobierze wycinki z szyjki macicy a następnie wykona ponowne badanie cytologiczne
• stopień IV – w rozmazie widoczne są pojedyncze komórki atypowe, czyli takie, które mogą wskazywać na nowotwór; o dalszym postępowaniu decyduje lekarza ginekolog
• stopień V – wynik taki świadczy o występowaniu bardzo dużej ilości komórek atypowych, które mogą wskazywać na wystąpienie nowotworu, jednak wynik nie oznacza jego obecności – to muszą potwierdzić bardziej specjalistyczne badania; o dalszym leczeniu zadecyduje lekarz ginekolog

Na podstawie wyniku badania cytologicznego określa się dalsze postępowanie. Generalnie wyniki I i II stopnia nie są powodem do niepokoju i wymagają normalnej kontroli w wyznaczonym okresie czasu. Wyniki ze stopniem III, IV i V są wskazaniem do dalszej diagnostyki. Nie oznacza to jednak od razu żadnego wyroku – poddaj się dalszym badaniom aby przekonać się jak to jest naprawdę.

Skala Bethesda

Ta skala jest coraz popularniejsza. Coraz częściej ośrodki oceniają wymazy cytologicznej w tej skali, odchodząc od skali Papanicolau, która nie jest skalą tak dokładną. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne popiera skalę Bethesda, ponieważ dostarcza ona bardziej dokładny opis stwierdzonych zmian. Opis zawiera informacje czy materiał pobrany z szyjki macicy był odpowiednio pobrany i czy nadawał się do oceny. Informuje nas również o rodzaju zakażenia i obecności komórek nieprawidłowych lub nowotworowych.

Wyniki te jednak są zapisane w ten sposób, że kobietom trudno je rozszyfrować samym.  Poniżej przykładowe wyniki:

• cytologia prawidłowa – wynik taki odpowiada stopniowi I w skali Papanicolau, nie jest powodem do niepokoju
• cytologia prawidłowa ze stanem zapalnym – wymaz, oprócz prawidłowych komórek, zawiera komórki zapalne, które świadczą o toczącym się stanie zapalnym na szyjce macicy; decyzję o dalszym postępowaniu podejmuje lekarz ginekolog, najczęściej jednak jest to leczenie przeciwzapalne
• AGUS/ASCUS – w rozmazie uwidoczniono nieprawidłowe komórki, których jednak nie da się jednoznacznie sklasyfikować – w takich przypadkach zazwyczaj zalecana jest kontrola cytologiczna za 6 miesięcy
• LSIL – obecność pojedynczych komórek, które mogą przekształcić się w komórki nowotworowe; wynik odpowiada III stopniowi w skali Papanicolau i zazwyczaj oznacza ostry stan zapalny, który wymaga leczenia
• HSIL – rozmaz zawiera liczne komórki, z podejrzanymi zmianami wysokiego stopnia; w takim przypadku konieczna dalsza diagnostyka i leczenie

Pobierając wymaz cytologiczny, lekarz ginekolog może nam zasugerować pewne rzeczy, np. występowanie nadżerki na szyjce macicy. W takim przypadku wynik cytologiczny również może być nieprawidłowy, jednak u jego podnóży leży właśnie stan zapalny spowodowany nadżerką bądź inną nieprawidłowością. W takim przypadku nie ma powodów do niepokoju – wystarczy udać się do lekarza ginekologa na wyleczenie powstałej zmiany. Instrukcję zakładania globulek dopochwowych znajdziesz – tutaj.

Dumne mamy, czy wykonujecie cytologię regularnie? Pamiętajcie, że robicie to głównie dla samych siebie i dla waszych rodzin :-) Zatem… badajcie się regularnie! Ja z dumą przyznaję, że badam się regularnie :-) i na bieżąco leczę stany, które nie są prawidłowością dla mojego organizmu. Profilaktyka nade wszystko!

Jeśli chcesz więcej dowiedzieć się o profilaktyce chorób kobiecych zajrzyj do działu Profilaktyka.